Zabytki

Kościół parafialny Parafii Rzymskokatolickiej p.w. św. Marcina w Błażowej został wzniesiony w latach 1896 – 1900 wg projektu architekta lwowskiego Jana Sas Zubrzyckiego. Murowany z czerwonej cegły z użyciem czarnej glazurowanej zendrówki oraz ciosów kamiennych do wykonania dużych elementów architektonicznych (portal główny, portale do zakrystii, cokoły, gzymsy wieńczące nawę główną i boczne, ościeża okien, rozeta zachodnia) oraz detali (klińce w oknach, daszki przypór), nieotynkowany. Trójnawowy ma 72 m długości, 54 m szerokości, bazylikowy, z wydłużonym prezbiterium, transeptem poprzecznym oraz dwoma wieżami od zachodu (50 m wysokości). Ściany naw opięte dwuskokowymi przyporami, ściany wież – trójuskokowymi przyporami.

Dach nad korpusem nawy głównej wysoki, dwuspadowy skrzyżowany pod kątem prostym z dachem transeptu o tej samej wysokości – kryte czerwoną dachówką ceramiczną ze śladami wzorzystej dekoracji wykonanej w ciemnej dachówce. Nad prezbiterium dach dziewięciopolowy, kryty dachówką. Dachy nad nawami bocznymi, kruchtami i zakrystiami – pulpitowe, nad absydami przy transepcie – pięciopołaciowe, kryte blachą miedzianą. Nad wieżami dachy czteroboczne, wysokie, ostrosłupowe, załamane u podstawy, kryte blachą miedzianą. Sygnaturka na skrzyżowaniu naw, czteroboczna z czterema arkadowymi przeźroczami, zwieńczona ostrosłupową sześcioboczną iglicą. W elewacji zachodniej portal główny o szerokim rozglifieniu, trójuskokowy, zamknięty archiwoltą, zwieńczony trójkątnym szczytem; w dolnej kondygnacji portalu podwójny otwór drzwiowy, każdy zamknięty profilowanym pięcioliściem. W elewacjach bocznych: południowej i północnej transept – prostopadły do naw – zamknięty ścianą prostą zwieńczoną trójkątnym szczytem, z niższymi i węższymi pięciobocznymi apsydami. Wewnątrz prezbiterium jednoprzęsłowe zamknięte pięciopolową, przesklepioną apsydą; po obu jego stronach zakrystie z kruchtami. Nawa główna czteroprzęsłowa (ostatnie przęsło na skrzyżowaniu z transeptem), równa szerokości prezbiterium. Nawy boczne węższe i niższe, otwarte arkadowo do nawy głównej, ramiona transeptu jednoprzęsłowe zamknięte półkolistymi apsydami. Prezbiterium, nawa główna i boczne, transept, zakrystie, kruchty, przyziemia wież pokryte sklepieniami krzyżowymi.

Kościół parafialny w Błażowej reprezentuje charakterystyczną w twórczości Jana Sas Zubrzyckiego tendencją do projektowania w duchu „stylu przejściowego” i poszukiwanie w architekturze polskiej „form narodowych”. W świątyni tej architekt zastosował rozwiązanie w którym połączył styl romański z gotyckimi elementami systemu konstrukcyjnego szkoły krakowskiej. Monumentalną architekturę ozdobił malowniczym i bogatym detalem (portal główny, rozeta, połączenia kamienia i różnobarwnej cegły, wzorzysta dachówka). Za projekt kościoła w Błażowej Jan Sas Zubrzycki otrzymał na Wystawie Krajowej we Lwowie złoty medal.

Kościół w Błażowej usytuowany jest na miejscu poprzedniego kościoła z 1822 r. (parafia erygowana przed 1432 r.) stanowi znaczącą dominantę architektoniczną w układzie urbanistycznym miasta.

Na podstawie art. 6, ust. 1 pkt. 1 c, art. 7, pkt. 1, art. 9 § 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568) oraz art. 104 kodeksu postępowania administracyjnego, w wyniku postępowania administracyjnego przeprowadzonego na wniosek Parafii Rzymsko – Katolickiej p.w. św. Marcina w Błażowej z dnia 16. 02. 2004 r. L.dz. 7/04 kościół parafialny rzymsko – katolicki p.w. św. Marcina w Błażowej wraz z najbliższym otoczeniem stanowiącym własność Parafii Rzymsko – Katolickiej w Błażowej został wpisany do zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego pod numerem rejestru A – 109.

Kaplica mszalna p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa położona jest na terenie dawnego cmentarza grzebalnego w Błażowej. Została ona wzniesiona w 1904 r. jako wotum dziękczynne za wybudowanie kościoła parafialnego w Błażowej staraniem proboszcza Leona Kwiatkowskiego i parafian.

Murowana z czerwonej palonej cegły, z użyciem zendrówki, nieotynkowana. Wzniesiona na planie krzyża greckiego z węższym i niższym od korpusu głównego, zamkniętym pięciobocznie prezbiterium od zachodu oraz niskimi zakrystiami od północy i południa. Ściany opięte dwuskokowymi przyporami pokrytymi dachówką. Dachy korpusu głównego wysokie, dwuspadowe, skrzyżowane pod kątem prostym, nad prezbiterium pięciopołaciowy, nad zakrystiami jednospadowe, kryte czerwoną dachówką w typie marsylki. Na skrzyżowaniu naw sygnaturka przykryta czterobocznym, wysmukłym hełmem ostrosłupowym podbitym blachą, zwieńczonym krzyżem, rozdzielonym w połowie wysokości czterema arkadowymi przeźroczami; nad każdym z nich dwuspadowy daszek z kulą i krzyżem. Elewacja frontowa, wschodnia, z portalem na osi zwieńczona trójkątnym szczytem ze schodkowym blankowaniem. Portal o wykroju ostrołukowym , uskokowy, zamknięty w rodzaj obudowy wychodzącej przed lico elewacji, której górna część jest nadwieszona na wysuniętych cegłach i zamknięta szczytem ze ściętym wierzchołkiem, zwieńczonym równoramiennym kamiennym krzyżem. W szczycie ponad portalem pięć ostrosłupkowych blend rozmieszczonych schodkowo.

Elewacja zachodnia z prezbiterium przylegającym do ściany korpusu zwieńczonej trójkątnym szczytem zakończonym schodkowym blankowaniem. Elewacja południowa z transeptem na osi zamkniętym ścianą prostą, zwieńczoną szczytem rozwiązanym analogicznie jak w fasadzie, z dużym ostrołukowym, wielokwaterowym oknem osadzonym w rozglifionym do wewnątrz głębokim do wewnątrz ościeżu.

Korpus i ściany boczne transeptu zamknięte gzymsem koronującym złożonym z ostrokątnych arkadek powstałych ze schodkowo ustawionych cegieł. Elewacja północna zakomponowana analogicznie jak południowa z tą różnicą, że pomiędzy ściana boczną wschodnią transeptu a ścianą korpusu wybodowana została trójboczna wieżyczka zwieńczona uskokowym ceglanym gzymsem, przykryta trójpołaciowym daszkiem. Wewnątrz w prezbiterium sklepienie pięciopolowe, w nawie krzyżowej, w kruchcie kolebka z lunetami, w zakrystii północnej – żaglaste.

Autorem projektu kaplicy wg miejscowych przekazów był architekt lwowski Jan Sas Zubrzycki, który jest udokumentowanym twórcą kościoła parafialnego w Błażowej. Analiza stylistyczna kaplicy i porównanie zastosowanych tu form architektonicznych z innymi realizacjami tego architekta dowodzą, że są one charakterystyczne dla jego twórczości. Pozwala to na przypisanie Janowi Sas Zubrzyckiemu autorstwa projektu kaplicy.

Kaplica posiada duże wartości architektoniczne, stanowiąc znacząca dominantę przestrzenną w krajobrazie kulturowym miasta i historyczne, będąc kontynuacją istniejącej tu wcześniej kaplicy cmentarnej.
Cmentarz założony zapewne w początkach XIX w. z jednym nagrobkiem Macieja Grochmalickiego – organisty, ur. w 1780 r., zm. 1827 r.

Na podstawie art. 6, ust. 1 pkt. 1 c, art. 7, pkt. 1, art. 9 § 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568) oraz art. 104 kodeksu postępowania administracyjnego, w wyniku postępowania administracyjnego przeprowadzonego na wniosek Parafii Rzymsko – Katolickiej p.w. św. Marcina w Błażowej z dnia 16. 02. 2004 r. L.dz. 7/04 kaplica mszalna rzymsko – katolicka p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa wraz z terenem dawnego cmentarza w Błażowej, stanowiące własność Parafii Rzymsko – Katolickiej w Błażowej została wpisana do zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego pod numerem rejestru A – 108.

Dwór wraz z parkiem położony na p.b. 167, pgr 692, 693 posiada duże walory architektoniczne i krajobrazowe. Wzniesiony Zapewne w XVIII/XIX w., parterowy, murowany z cegły i kamienia, tynkowany. Na planie wydłużonego prostokąta, dwutraktowy, podpiwniczony.

Elewacja frontowa 8-osiowa, z gankiem wspartym 2 filarami, zwieńczonym trójkątnym odeskowanym szczytem. Cokół boniowany, naroża ścian opilastrowane. Okna prostokątne w opaskach. W piwnicach sklepienia kolebkowe.

Na podstawie notatek z księgi ławniczej wsi Błażowa z lat 1627-1748 można przypuszczać, że w tym czasie istniał w Błażowej dwór. Był to budynek drewniany, o mniejszym obrysie niż obecnie, z piwnicami wykonanymi z kamienia. Obecny dwór związany jest z nabyciem dóbr błażowskich przez Wincentego Skrzyńskiego herbu Zaremba od Flemmingów w 1835 r. Wtedy to zapewne przystąpiono do budowy na starych piwnicach – nowego, murowanego z cegły i kamienia dworu. Otrzymał on wówczas kształt i wystrój w stylu klasycystycznym z głównym wejściem w elewacji południowej na osi środkowej. Kilkadziesiąt lat później, na przełomie XIX i XX w., wzmocniono sklepienia kolebkowe w środkowej piwnicy i wykonano drobne roboty budowlane, w wyniku których zmieniła się funkcja i rozplanowanie wnętrz. Z okresem budowy dworu można wiązać powstanie parku. Dwór figuruje na mapie katastralnej Błażowej z 1851 r. Zaznaczono na niej jedynie obrys parku i folwark, nie uwzględniający jego kompozycji. Od 1912 r. założenie dworskie było własnością Nowaków, następnie dwóch Żydów – Bluma i Kramera, a w 1918 r. pozostałość dóbr błażowskich z dworem, folwarkiem i parkiem zakupił Ascher Silber – przemysłowiec z Rzeszowa, który do II wojny światowej prowadził wyprzedaż ziemi. W czasie okupacji niemieckiej pozostałość majątku wraz z zespołem dworskim znajdowała się w zarządzie komisarycznym. Od 1945 r. na terenie folwarku gospodarowała Spółdzielnia Produkcyjna (w dworze umieszczono biura). Przez pewien czas po wojnie w budynkach folwarcznych znajdowała się stadnina ogierów. Powolna degradacja zespołu dworsko-parkowego rozpoczęła się już od początków XX wieku. Nie ma przekazów o wcześniejszym układzie kompozycyjnym parku. W 1975 r. dwór wraz z parkiem został wpisany do rejestru zabytków woj. rzeszowskiego. Remont dworu w latach 1978-79 spowodował znaczną degradację pierwotnego wystroju klasycystycznego budynku. Teren dawnego folwarku i dwór był własnością Spółdzielni Produkcyjnej w Błażowej, obecnie jest w użytkowaniu Regionalnego Towarzystwa Rolno-Przemysłowego „Dolina Strugu” w Błażowej.

Obecnie park miejski o całkowicie nowym, współczesnym układzie kompozycyjnym zrealizowany został w latach 1972-1980. Na terenie parku i dawnego folwarku zachowały się pozostałości starodrzewia, w tym dęby szypułkowe – pomnik przyrody (obwód 430) na terenie Spółdzielni Produkcyjnej, 4 pomnikowe dęby i jesion – na terenie parku. Drzewostan parku stanowią obok dębów i jesionów lipy, kasztanowce, brzozy, graby, klony, topole, modrzewie – są to głównie nasadzenia młode, powojenne.

Na podstawie art. 5, pkt. 1, i art. 14, ust. 1. pkt. 1, Ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach (Dz. U. Nr 10, poz. 48) oraz art. 97 § 1 k.p.a. Wojewódzki Konserwator Zabytków Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie zarządza dokonanie wpisu do rejestru zabytków nieruchomych województwa rzeszowskiego dworu wraz z parkiem w Błażowej, pow. Rzeszów pod numerem rejestru A – 927.

Kaplica mszalna w Piątkowej usytuowana jest po północnej stronie drogi przez wieś, w pobliżu domu nr 94. Murowana z cegły, otynkowana, na rzucie prostokąta zamknięta trójbocznie. Dach dwuspadowy, kryty blachą, pod okapem profilowany gzyms. Elewacja frontowa południowa ujęta w narożach uproszczonymi pilastrami, zwieńczona trójkątnym szczytem flankowym wieżyczkami ustawionymi pod kątek, przykrytymi daszkami o kalenicach prostopadłych do siebie. Pośrodku szczytu wieżyczka z żeliwnym kutym krzyżem. W szczycie półkolista, przeszklona wnęka. Otwór wejściowy zamknięty łukiem pełnym z nadświetlem podzielonym szprosami. Drzwi dwuskrzydłowe płycinowe, w dolnej części z motywem arkadek, w górnej przeszklone. W elewacjach bocznych otwory okienne rozglifione uskokowo na zewnątrz. Wnętrze przykryte pozorną spłaszczoną kolebką; w apsydzie neogotycki ludowy ołtarzyk. Kaplica w Piątkowej wzniesiona zapewne w końcu XIX w. o nieustalonej fundacji, nawiązuje do formy kościółka o zredukowanym programie przestrzennym; stanowi istotny element architektoniczny w zabudowie wsi. Do czasu wybudowania nowego kościoła pełniła funkcję kaplicy filialnej Parafii w Futomie. Reprezentuje nieodłączne cechy tożsamości krajobrazu kulturowego Polski.

Kościół parafialny p.w. św. Walentego w Futomie

Na podstawie art. 6, ust. 1 pkt. 1 c, art. 7, pkt. 1, art. 9 § 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568) oraz art. 104 kodeksu postępowania administracyjnego, w wyniku postępowania administracyjnego przeprowadzonego na wniosek Parafii Rzymsko – Katolickiej p.w. św. Walentego w Futomie kościół parafialny rzymsko – katolicki p.w. św. Walentego w Futomie wraz z najbliższym otoczeniem, stanowiący własność Parafii Rzymsko – Katolickiej w Futomie został wpisany do zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego pod numerem rejestru A – 136. Na wniosek Parafii Rzymskokatolickiej p.w. św. Walentego w Futomie wyposażenie i wystrój kościoła parafialnego zostały wpisane do rejestru zabytków ruchomych województwa podkarpackiego pod numerem rejestru B-176.

OPIS BRYŁY KOŚCIOŁA

Kościół parafialny pw. Św. Walentego w Futomie został wzniesiony w latach 1910 – 1912 wg projektu znanego architekta przemyskiego Stanisława Majerskiego z czerwonej cegły (wyrabianej na miejscu) na zaprawie wapiennej, a filary i łuki na zaprawie cementowej. Posadowiono go na kamiennych fundamentach na zaprawie wapiennej z piaskiem skalnym, a do zewnętrznych murów przystawiono dookoła trzystopniowe wzmacniające przypory. Miejscami w murze widoczne cegły ciemniejsze, znacznie wypalone, tzw. zendrówki. Od ceglanego tła elewacji bardzo wyraźnie odcinają się pokryte tynkiem detale architektoniczne, np. opaski wokół otworów okiennych i drzwiowych, nisze arkadowe na rzeźby, a także gzymsy, a zwłaszcza ozdobny gzyms koronujący, który obiega prawie całą bryłę kościoła tuż pod okapem dachu. Trudno jest określić styl futomskiego kościoła, gdyż elementy neogotyckie przechodzą w nim gładko w elementy neoromańskie lub odwrotnie. Wysmukłe okna przypominają neogotyckie, lecz ich półokrągłe zakończenia wskazują na styl neoromański. Wieża – masywna w dolnej partii przypomina neoromańską, ale w wyższych partiach staje się optycznie lżejsza, bliższa neogotykowi. Zatem styl kościoła trzeba określić jako eklektyczny, czyli mieszany.

Kościół jest budowlą trójnawową z szerokim transeptem (nawą poprzeczną), którego ramiona wystają nieznacznie poza lica bocznych elewacji budynku. Trójboczne zamknięte prezbiterium zawierające ołtarz główny jest orientowane. Do prezbiterium od południa przylega dwukondygnacyjna zakrystia, natomiast od północy – kaplica Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Ramiona transeptu od zewnątrz zamknięte są prostymi ścianami zwieńczonymi trójkątnymi szczytami zawierającymi nisze. W każdej niszy znajduje się cementowa rzeźba jednego z czterech ewangelistów z atrybutami wykonane na miejscu przez Mirosława Kuczmę z Mościsk.

Fasada kościoła jest idealnie symetryczna. Na jej osi środkowej umieszczono wieżę o wysokości 49 m, która jest częściowo wtopiona w bryłę budynku. Osie boczne fasady są cofnięte w stosunku do wieży i zwieńczone trójkątnymi szczytami z identycznymi niszami na rzeźby jak w szczytach transeptu. Dwa zachodnie narożniki wieży wzmocniono solidnymi przyporami, a boki ujęto w dwie mniejsze, nieco cofnięte pseudowieżyczki. Na wysokości dachu kościoła czworoboczna wieża staje się ośmioboczną, stopniowo wyodrębnia się z budynku i pnie się strzeliście ku niebu. W tych górnych kondygnacjach wieża zmieniła się z przysadzistej, mającej charakter obronny, na delikatniejszą, w której każda ze ścian jest przepruta albo wysmukłym półokrągłym oknem, albo wąskim prostokątnym otworem. W przyziemiu wieży usytuowano główne wejście do kościoła. Podkreśla je znajdujący się nad nim szeroki łuk arkady (z kluczem pośrodku) łączący dwie przypory wieżowe. Bezpośrednio nad drzwiami wejściowymi, na półokrągłym tympanonie jest duży napis D.O.M. (łac. Deo Optimo Maximo – Bogu Najlepszemu, Największemu). Ponad łukiem arkady w wieży znajduje się okrągłe okno mające nawiązywać do tradycji rozet nad portalami wejściowymi do średniowiecznych katedr. Nad tym okrągłym oknem, w połowie wysokości wieży kolejne okno – prostokątne, zakończone półokrągło, powyżej trójkątny ozdobny szczyt i mały daszek wieńczący dolną masywną partię wieży. Ponad daszkiem, na tej samej osi wydłużone duże okno, a powyżej, tuż pod dachem – zegar z wytwórni zegarów kościelnych Michała Mięsowicza w Krośnie.

Wszystkie dachy futomskiego kościoła są wykonane z blachy miedzianej. Korpus nawowy jest przykryty dachem dwuspadowym, który jest skrzyżowany pod kątem prostym z identycznym dachem transeptu. Prezbiterium przykryto dachem pięciopołaciowym, psudowieżyczki – trójspadowym, wieżę i sygnaturkę zwieńczono ostrosłupowymi hełmami zakończonymi kulą i krzyżem. Pierwotnie kościół był pokryty „dymioną dachówką niepołomicką I klasy”, natomiast wieża i sygnaturka z dzwonem – miedzią. Ciekawym i bardzo praktycznym elementem architektury futomskiego kościoła są pseudowieżyczki. Jest ich łącznie trzy wliczając tę przy wschodniej ścianie zakrystii. Podobną funkcję pełni również południowo pseudowieżyczka przy fasadzie – zawiera schody prowadzące na emporę organową. Natomiast w analogicznej północnej znajduje się pomieszczenie gospodarcze.

Wnętrze futomskiego kościoła jest przestronne, jasne, wysokie, zawierające bogate, dekorowane złoceniami i rzeźbami ołtarze. Wszystkie ściany i filary pokryte są wielobarwną dekoracyjną polichromią, której poprzednia wersja z 1919 roku była jeszcze bardziej ozdobna. Wnętrze kościoła jest trójnawowe z szerszą nawą środkową, oddzielona od bocznych czterema wolnostojącymi filarami (po dwa z każdej strony). Wyraźnie wyodrębnioną część wnętrza stanowi przestrzeń przy wejściu głównym pod drewnianą emporą organową. Od nawy głównej oddzielają ją dwie neoromańskie kolumny i takież półkolumny. Po bokach przestrzeń podemporową ograniczają ściany, za którymi znajdują się od północy i południa – kruchty (przedsionki) wejść bocznych. Obecnie południowa kruchta jest stale zamknięta i wykorzystywana jako lamus. Empora organowa z balustradą dębową wykonaną przez rodaka futomskiego znanego rzeźbiarza Kazimierza Krygowskiego zajmuje całą szerokość kościoła. Ponad nią znajdują się wąskie sklepienia kolebkowe z lunetami. Pośrodku niej na osi nawy głównej usytuowano okazały prospekt organowy.

Nawy boczne są niemal tej wysokości, co nawa główna, jest to zatem tak zwany typ kościoła halowego. Charakteryzuje się tym, że okna naw bocznych oświetlają również nawę główną, a jeśli okna zajmują dużą powierzchnię to wnętrze jest bardzo jasne. Okna naw bocznych i rozeta nad wejściem były wypełnione barwnym oszkleniem ze szkła katedralnego z motywem wachlarzy w podłuczach okien. Oszklenie zostało wykonane prawdopodobnie w 1911 r. przez zakład Stanisława Żeleńskiego z Krakowa – najbardziej znaną polską firmę witrażową i po 100 latach, w 2011 roku, wymienione na nowe. Wszystkie trzy nawy oraz transept przykryte są sklepieniami krzyżowymi z wymalowanymi żebrami. Łuk jest spięty belką tęczowa z rzeźbioną Grupą Ukrzyżowania. Ambona i chrzcielnica stanowią mocne akcenty przy filarach łuku tęczowego oddzielającego korpus kościoła od prezbiterium. Dodatkowo, to oddzielenie podkreśla rozpięta między filarami belka tęczowa. Nad prezbiterium znajduje się sklepienie kolebkowe, a nad kaplicą i zakrystią – krzyżowe. Długość zewnętrzna kościoła wynosi 42,70 m, szerokość w krzyżu (w transepcie) 23,70 m, w nawach 19,60 m. Wysokość w kopule (zapewne wysokość do sklepienia w nawie głównej) wynosi 14,30 m, w bocznych nawach 12,3 m. We wnętrzu kościoła dominuje jednolite wyposażenie w stylu neobizantyjskim, w którym wykonano ołtarz główny i dwa boczne oraz ambonę. Dodatkowo całość wnętrza ujednolica wspomniana polichromia pokrywająca wszystkie ściany i sklepienia.

Dzwony

Obecnie w wieży kościoła umieszczone są trzy dzwony. Najstarszy ocalały „Walenty” z wizerunkiem św. Walentego (320 kg) i napisem „Josephus Piłsudski praesident Poloniae A.D. 1920” wykonano w odlewni dzwonów i metalów Karola Schwabego w Białej k/Bielska w 1920r. Dwa pozostałe o imionach „Maksymilian” (380 kg) i „Maria” (150 kg) wykonano w 1973r.

Rzeźby w niszach

1. Rzeźba św. Łukasz, 1911 r. (elewacja zachodnia bliżej płn. strony), wym. ok. 200 cm. Stojący w kontrapoście z lewą nogą ugiętą. W lewej ręce trzyma zamkniętą Ewangelię opartą o biodro, prawa dłoń oparta na jej grzbiecie, trzymająca pióro. Wzrok skierowany na wprost, długie włosy, wysokie czoło, długi zarost. Przy lewej nodze leży wół.

2. Rzeźba św. Marek, 1911 r. (elewacja wschodnia bliżej płd. strony), wym. ok. 200 cm. Stojący w kontrapoście z prawą nogą ugiętą. W lewej ręce trzyma otwartą Ewangelię, prawą dłonią pisząc na jej kratach. Wzrok skierowany na wprost, długie włosy, wysokie czoło, długi zarost. Za postacią stojący lew.

3. Rzeźba św. Jan, 1911 r. (na elewacji kościoła, płn. strona transeptu), wym. ok. 200 cm. Stojący w kontrapoście z prawą nogą ugiętą. W lewej ręce trzyma otwartą Ewangelię, prawą dłonią pisząc na jej kratach. Twarz młodzieńcza, włosy długie rozłożone na ramionach. Przy lewej nodze siedzący orzeł z dziobem wtulonym w płaszcz.

4. Rzeźba św. Mateusz, 1911 r. (na elewacji kościoła, płd. strona transeptu), wym. ok. 200 cm. Stojący w kontrapoście z prawą nogą ugiętą. W lewej ręce trzyma otwartą Ewangelię, prawa ręka opuszczona trzymająca pióro. Głowa pochylona, twarz starca, włosy długie rozłożone na ramionach, czoło z wydatną łysiną, długi zarost. Przy prawej nodze siedzący aniołek ze złożonymi dłońmi.

POLICHROMIA ŚCIENNA

Ponieważ wyposażenie kościoła w zdecydowanej większości zostało zrobione rękami Piotra Wołoszyńskiego i Teofila Krupińskiego, ma jednolity charakter. Dodatkowo wrażenie harmonii pogłębia przemyślany wystrój malarski. Ściany, filary i sklepienie zostały pomalowane w 1974r. przez artystów plastyków z Rzeszowa: Irenę Wojnicką, Helenę Majewską, Bolesława Duszę i Renatę Niemirską-Pisarek. Niestety przy tej okazji zamalowano piękne polichromie z lat 1918-1919 autorstwa Juliana Krupskiego ze Lwowa i Michała Leszczyńskiego. Znane są dziś jedynie ze starych, głównie czarno-białych fotografii, na których przede wszystkim widoczna jest partia korpusu kościoła. Ściany naw bocznych, filary, łuki łączące filary, wnęki okienne były zdobione różnej szerokości pionowymi pasami wypełnionymi rzędami ornamentów geometrycznych, floralno-geometrycznych lub abstrakcyjnych. Pasy te przylegały do siebie ściśle i na ścianach naw bocznych tworzyły szerokie obramowania (bordiury) dla stojących przy nich ołtarzy. Dodatkowo w prezbiterium zastosowano w polichromii motywy figuralne. W każdym z półokrągłych pól nad drzwiami do kaplicy i zakrystii znajdowała się namalowana postać anioła trzymającego w rękach banderolę – wstęgę z napisem. Powyżej wśród malowanej kompozycji kwiatowej widoczne były dwa herby: Rawicz hrabiny Ostrowskiej i Zaręba Zdzisława Skrzyńskiego – donatorów kościoła futomskiego. Powyżej partii z herbami oraz na przeciwległej ścianie na zbliżonej wysokości znajdowały się dwie kompozycje figuralne, z których jedna przedstawiała Powrót Syna Marnotrawnego. Nie jest znana pierwotna kolorystyka polichromii z 1919r.

Obecna polichromia ma znacznie skromniejszą ornamentykę, natomiast zawiera więcej scen figuralnych. Dzisiejsza kolorystyka wnętrza jest ciepła, trzymana w odcieniach zgaszonej żółci, jasnego brązu, ceglastej czerwieni i odcieni kremowych. Sceny figuralne występują na ścianach zamykających transept od północy i południa, na ścianach bocznych prezbiterium, na ścianie zachodniej na wysokości organów oraz w kaplicy. Na północnej ścianie transeptu, po obu stronach okna znajdują się sceny, chronologicznie ukazujące dzieje Marii i dzieciństwa Chrystusa, a które trzeba oglądać w kolejności od dołu po lewej stronie okna ku górze i zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Na przeciwległej południowej ścianie transeptu identycznie zakomponowano wokół okna sceny działalności Chrystusa. Sceny malowane w prezbiterium opowiadają dzieje męki Chrystusa w kolejności chronologicznej od dołu ku górze. W kaplicy Matki Bożej na ścianie zachodniej ukazano św. Kingę, bł. Maksymiliana Kolbe, św. Jadwigę, a poniżej trzej aniołowie. Na przeciwległej ścianie św. Wojciecha i św. Stanisława oraz identyczne trzy postacie anielskie. Nad drzwiami św. Andrzej Bobola, Matka Boska z dzieciątkiem oferującym różaniec św. Dominikowi, św. Stanisław Kostka. Obok organów wyobrażono po dwie postacie anielskie, niektóre z instrumentami.

Polichromie ścienne w futomskim kościele przypominają malarstwo bizantyjskie. W scenach figuralnych nie ma żadnej perspektywy malarskiej dającej złudzenie realnej przestrzeni, nie ma żadnego przedmiotu, który pokazywałby w jakim wnętrzu lub w jakim plenerze rozgrywa się scena. Postacie zostały namalowane na ciemnożółtym tle mającym przypominać złote tła ikon. Figury są dostojne, kompozycja scen statyczna. Jednak ten sposób malowania bardzo dobrze pasuje do stylu ołtarzy i ambony. A jeśli się jeszcze uwzględni, że Futoma od wieków była położona na styku kultury zachodniej reprezentowanej przez kościół katolicki i wschodniej łączącej się z kościołem prawosławnym lub unickim, to staje się zrozumiałe dlaczego obydwa te światy są tak wyraźnie widoczne w wystroju świątyni.

WYPOSAŻENIE KOŚCIOŁA PARAFIALNEGO

Ołtarz główny

Program ikonograficzny ołtarza opracował ks. Wojciech Stachyrak, czyli zdecydował, jakie obrazy i rzeźby umieścić w ołtarzu głównym. Ołtarz został oddany do użytku w 1919 roku. Pierwotnie ołtarz miał być ukończony w 1914 r. jednak wybuch I wojny światowej przerwał prace. Wykonany przez artystów z Kańczugi – rzeźbiarza Teofila Krupińskiego i Piotra Wołoszyńskiego, malarza i złotnika, który zaprojektował ołtarz i był głównym realizatorem. Trójosiowy i trójkondygnacyjny wykonany z polichromowanego politurowanego i złoconego drewna. Neobizantyjski o wym. ok. 900 x 640 x 120 cm. Przednią część ołtarza, tzw. antepedium, dekorują trzy płyciny. W środkowej umieszczono płaskorzeźbę Baranka Eucharystycznego, a w bocznych monogram Marii z liliami oraz IHS z krzyżem i liśćmi palmowymi. Ma wysoką predellę oraz bramki po bokach. Pośrodku mensy ustawiono tabernakulum przylegające tylną ścianą do ołtarza. Zamknięte jest od góry dwuspadowym daszkiem wspartym na podwójnych kolumienkach i zwieńczonym koroną podtrzymywaną przez dwa aniołki.

Z czasem zestaw obrazów uległ zmianie, ale od początku w najwyższej kondygnacji ołtarza znajdował się obraz św. Wojciecha Biskupa i Męczennika (1910r.) – patrona zarówno Polski, jak i proboszcza zamówiony przez ks. Stachyraka w firmie Józefa Muellera w Monachium W niższej kondygnacji w centralnym polu znajdują się najcenniejsze obrazy w futomskiej świątyni: Matki Boskiej Niepokalanej z Dzieciątkiem – patronki Futomy oraz św. Walentego – patrona Futomy (od 20 maja 1755r.), cudami słynący i ozdobiony dziś licznymi wotami. Dzięki ruchomej zasuwie są odsłaniane wymiennie. W momencie powstania ołtarza umieszczony był tu zamiast obrazu św. Walentego wizerunek św. Leonarda opata, pierwszego patrona parafii. 24 czerwca 1975r. obraz św. Walentego został przeniesiony z ołtarza bocznego pod jego wezwaniem do ołtarza głównego. Wówczas jego miejsce w ołtarzu bocznym zajął obraz św. Leonarda. Zniesiono też odpust na św. Leonarda, tym samym głównym patronem parafii uznano św. Walentego. W ołtarzu głównym pole środkowe z obrazem ujmują po bokach cztery drewniane rzeźby (po dwie z każdej strony). Z lewej usytuowano postać błogosławionego Jakuba Strzemię – arcybiskupa lwowsko-halickiego. Obok figura papieża Grzegorza Wielkiego z gołębicą Ducha Świętego na lewym ramieniu. Natomiast z prawej strony obrazu ukazano figury św. Sylwestra papieża oraz św. Stanisława ze Szczepanowa – jednego z głównych patronów Polski.

Obraz Matki Boskiej Niepokalanej, późny renesans, 1595 r., mal. nieznany, deska/olej, wym. ok. 165 x 95 cm, sukienki drewno pozłacane i posrebrzane z 1919 r. Otoczona słonecznymi promieniami stojąca na półksiężycu postać Matki Bożej z Dzieciątkiem na tle krajobrazu górskiego. W prawym dolnym narożniku obraz klęczące postacie mężczyzny i dziecka w pozycji adorującej, fundator sołtys Mikołaj Wodzicki z dzieckiem. Maria z twarzą skierowana ku Dzieciątku, wzrok zwrócony ku patrzącemu na obraz. Dzieciątko siedzące na lewym ramieniu, trzymające w lewej rączce księgę, prawą rączką palcami wskazujące na Maryją, lub błogosławiące. Wzrok Jezusa skierowany lekko w dół. W prawej ręce Maria trzyma berło. W dole krajobraz pagórkowaty (zielone wzgórza), w oddali górzysty krajobraz na linii niskiego horyzontu. Niebo pogodne, niebieski z drobnymi obłokami. Mężczyzna – fundator o krótkich czarnych włosach, krótkich wąsach, twarzy szczupłej o wysokim czole, zwrócone (widoczne lewe ucho). Ubrany w szaro-ugrową sukmanę o wąskich, długich rękawach, przewiązaną czerwonym sznurem, pod szyją zapięty zarzucony na ramiona czarny kożuch. Przy szyi wysoki, uniesiony, marszczony kołnierz. Postać Maryi wraz z berłem, półksiężycem i Dzieciątkiem z nałożonymi pozłacanymi sukienkami, w promienistych gloriach, nimbach, na których kaboszony z pseudokameryzacją. Płaszcz Marii z wzorem kwiatowym o wypukłym, dużym raporcie – w kolorze srebrnym.

Obraz św. Walentego, barok, 1746 r., mal. Andrzej Zimierowicz z Tyczyna, płótno/olej, naciągnięty na deskę, wym. 162 x 99 cm. W centrum stojąca postać św. Walentego w stroju liturgicznym. Wokół głowy świetlisty nimb w kolorze miodowym, wokół którego nałożona metalowa promienista gloria o promieniach ostrych. Ornat zielony z czerwoną pretekstą i złotą bordiurą (zasłonięte sukienkami), długa biała komża z ażurową bodriurą u dołu i ażurowym mankietem. Na lewej ręce nałożony manipularz, dłoń na wysokości piersi trzymająca krucyfiks. Prawa ręka ugięta, dłoń w geście błogosławieństwa na wysokości ramienia. Twarz szczupła, zarost krótki, włosy lekko kręcone, wysokie czoło, małe drobne usta, oczy o ciężkich powiekach. Widoczne prawe ucho. Po bokach siedzące adorujące postacie kobiece i męskie, proszące o uzdrowienie. Na ziemi przed świętym leżące w powijaku niemowlę. Na prawo od niego została ukazana kobieta z wyrazem rozpaczy na twarzy – zapewne matka. Tło ciemnobrązowe z obłoczkami i czterema uskrzydlonymi główkami aniołków. W prawym narożniku obrazu rozświetlone niebo w kolorze miodowym z rozszerzającymi się promieniami. Sygnowany „Anno Domini 1745”. Sukienki metalowe, mosiądz repusowany, srebrzony i złocony – ornat, manipularz, krzyżyk, nimb z 1920 r., uzupełnione po konfiskacie z 1785 r.

Ołtarz boczny w nawie północnej

W nawie północnej znajduje się ołtarz boczny pw. Matki Bożej Różańcowej. Pierwotnie był to ołtarz św. Walentego. Wykonali go ci sami artyści, którzy pracowali przy ołtarzu głównym – Krupiński i Wołoszyński. Ołtarz został oddany do użytku w 1925r. Ponieważ obecnie obraz św. Walentego znajduje się w ołtarzu głównym, ołtarz nosi wezwanie związane z obrazem Matki Bożej Różańcowej. Ołtarz architektoniczny, trójosiowy z trójkondygnacyjną nastawą, wykonany z polichromowanego politurowanego i złoconego drewna. Neobizantyjski ma identyczną budowę i wymiary jak ołtarz boczny południowy – ok. 7 x 2,9 x 1,45 m. We wnęce prezentowany jest wymiennie jeden z trzech obrazów znajdujących się w środku ołtarza. Na wysokości kolumn, na osiach bocznych nastawy, usytuowane są nisze z polichromowanymi (barwnie malowanymi) neogotyckimi rzeźbami św. Jacka – pierwszego polskiego dominikanina i bł. Salomei. Ponad centralnym polem ołtarza, w zwieńczeniu, znajduje się niewielki okrągły obraz ze św. Józefem namalowany przez Wołoszyńskiego (1925 r.), szczyt zamknięty krzyżem trójlistnym.

Obraz Matki Boskiej Różańcowej ze św. Dominikiem i św. Katarzyna Sieneńską, 1919r., pracownia Józefa Muellera w Monachium, płótno/olej. W centrum obrazu ukazano siedzącą na obłokach Matkę Bożą z Dzieciątkiem adorowaną przez dwa aniołki flankujące jej postać oraz przez św. Dominika i św. Katarzynę Sieneńską. Maria ubrana jest w czerwoną suknię o wąskich rękawach i w niebieski płaszcz, zapięty pod szyją na złotą klamrę. Prawą dłonią podaje różaniec klęczącemu w lewym narożniku obrazu św. Dominikowi, podczas gdy Dzieciątko odwraca się i lewą rączką podaje różaniec klęczącej w prawym narożniku św. Katarzynie, błogosławiąc ja prawą dłonią. Obie postacie zakonne ubrane w dominikańskie habity zostały ukazane z profilu. Nieprzypadkowo na obrazie znalazł się brązowy piesek z płonącą pochodnią w pysku namalowany na tle zatoki morskiej. Piesek jest symbolem zakonu dominikanów, których nazwa wywodzi się od Domini canes (łac.), co oznacza Psy Pana (Boga) i sugeruje, że maja strzec kościoła wiernie jak psy.

Obraz św. Leonarda Opata, 1919r. mal. Julian Krupski we Lwowie, płótno/olej, naciągnięty na deskę, wym 165 x 95 cm. Obraz jest kopią starszego będącego w drugim kościele. W centrum obrazu znajduje się postać św. Leonarda opata ubranego w brązowy habit. Św. Leonard uchodził m.in. za patrona osób uwięzionych, stąd z jego prawej strony znajduje się dość płasko namalowana sylwetka więźnia wyciągającego przed siebie skrępowane dłonie. W lewej ręce trzyma pastorał, prawą – dwoma rozsuniętymi palcami wskazuje na swoje serce. Przy jego stopach, po prawej, wyłaniający się młody mężczyzna z rozłożonymi dłońmi skutymi w kajdany, twarz z profilu, od ust biegnąca banderola zakończona „w ząb” z napisem „SOLVE VINCLA REIS”. Z lewej strony Leonarda ukazano postać klęczącego księdza. Być może to postać fundatora poprzedniej kopii. W tle krajobraz górzysty z małymi drzewkami na pierwszym planie, wzgórzami ugrowymi na II planie, w oddali na linii horyzontu niebieskie góry. Niebo pogodne, dołem zażółcone. Sukienki metalowe, mosiądz repusowany, srebrzony i złocony – infułę, pastorał, krzyż, książkę i promienie z 1919 r., uzupełnione po konfiskacie z 1785 r.

Obraz św. Antoniego Padewskiego, barok, 1714 r., mal. nieznany, płótno/olej, wym. 165 x 95 cm. W poprzednim kościele znajdował się w ołtarzu stojącym po stronie północnej w prezbiterium przy kazalnicy. Święty Antoni stoi, ubrany w habit franciszkański, w symbolicznym wnętrzu z podwieszoną ugrową kotarą. Twarz szczupła, młodzieńcza, z profilu, widoczne lewe ucho, wzrok opuszczony. Włosy z tonsurą. Przed nim mały stolik przykryty szarym długim suknem. Na stoliku leżące książki, jedna otwarta z podwiniętą kartą. Ponad blatem stolika obłoczek z chmurek, na którym siedzi Dzieciątko Jezus przewiązane różową szatką wokół bioder. Święty obejmuje Jezusa prawą dłonią podtrzymując jego plecy, lewą dłonią dotyka kolanka. Jezus podaje lewą rączką kwiat lilii, prawa ręka opuszczona, z palcem wskazującym skierowanym ku leżącym na stoiku książkom. Na pierwszym planie przed stolikiem siedzący aniołek trzymający kosz z owocami i kwiat róży, w górnym narożniku dwie główki aniołków.

Ołtarz boczny w nawie południowej

W nawie południowej znajduje się ołtarz boczny pw. Świętej Rodziny. Pierwotnie był to ołtarz św. Michała Archanioła. Wykonali go ci sami artyści, którzy pracowali przy ołtarzu głównym – Krupiński i Wołoszyński. Ołtarz został oddany do użytku w 1926r. Konstrukcja, wygląd i wymiary tego ołtarza są identyczne jak ołtarza bocznego w nawie północnej. Pierwotnie poświęcono go św. Michałowi Archaniołowi, którego wizerunek był głównym obrazem w tym ołtarzu. Obecnie głównym obrazem jest św. Rodzina. We wnęce prezentowany jest wymiennie jeden z trzech obrazów znajdujących się w środku ołtarza. Na wysokości kolumn, na osiach bocznych nastawy, usytuowane są nisze z polichromowanymi (barwnie malowanymi) neogotyckimi rzeźbami św. Franciszka z Asyżu i św. Andrzeja Boboli. Ponad centralnym polem ołtarza, w zwieńczeniu, znajduje się niewielki okrągły obraz ze św. Teresą z Lisieux namalowany przez Wołoszyńskiego (1925 r.), szczyt zamknięty krzyżem trójlistnym.

Obraz Świętej Rodziny, neorenesans, 1927 r., pracowania Józefa Mullera, płótno/olej. Wyobraża rodzinę Jezusa przy pracy przed domem, który ukazano w głębi po lewej. Na pierwszym planie, po lewej stronie widoczna siedząca bokiem Maria w czerwonej sukni, niebieskim płaszczu i białej chuście zajęta przędzeniem nici Została namalowana z wrzecionem w prawej ręce. Palcami lewej dłoni delikatnie wyciąga nić z kądzieli. Na prawo od niej stoi mały Jezus z krzyżem w lewej uniesionej ręce. W prawej trzyma mały tasak. U jego stóp drugi większy tasak wbity w ziemię. Na drugim planie św. Józef namalowany w fioletowej szacie, zakrytej częściowo brązowym fartuchem, został ukazany podczas pracy przy stojącym przed nim warsztatem stolarskim. W prawej ręce trzyma drewniany pobijak, w lewej dłuto. W oddali w tle widoczny fragment miasta, na horyzoncie wzgórza.

Obraz Św. Michał Archanioła, barok, 1644 r., mal. nieznany, płótno/olej, wym. ok. 150 x 90 cm. Pierwotnie był w ołtarzu bocznym po stronie południowej w starym kościele. W centrum postać św. Michała w zbroi rzymskiej, stojący na prawej nodze, lewa noga ugięta, odchylona w tył, oparta o ciało leżącego u jego stóp diabła (w połowie smok z wężowym ogonem, ze smoczym skrzydłem, w połowie od pasa w górę człowiek o dzikiej, prymitywnej twarzy, szalonych oczach, zmierzwionych czarnych włosach). Prawa ręka wyciągnięta ku górze wskazuje na niebo, palce dłoni wyprostowane (wewnętrzna strona dłoni). W lewej opuszczonej i ugięte ręce trzyma gałązkę palmy – w tym obrazie symbolizującą zwycięstwo. Skrzydła uniesione. Głowa opuszczona, wzrok skierowany na diabła. Twarz młodzieńcza o niskim czole, drobnych ustach, zaróżowionych policzkach. Włosy rude, silne kręcone zaczesane z przedziałkiem, półdługie. Na głowie mały krzyży, wokół świetlisty nimb. Na ramionach czerwony, krótki płaszcz. W tle skłębione jasnoniebieskie niebo, na linii horyzontu rząd płomieni, przy dolnej krawędzi obrazu rozciąga się fragment ciemnej otchłani urwiska skalnego.

Obraz Serce Jezusa ze św. Małgorzatą Alacoque, neobarok, 1919 r., pracowania Józefa Mullera, płótno/olej. Obraz wyobraża scenę w kaplicy, gdy modlącej się zakonnicy objawił się Chrystus. Zakonnica w czarnym habicie klęcząca na stopniach ołtarza została ujęta z profilu z niesionymi rękami. Przed nią na mensie ołtarzowej ukazano postać Chrystusa w białej szacie i kremowym płaszczu. Jezus unosi prawą ręką w geście błogosławieństwa, a lewą wskazuje na gorejące serce. W tle, w głębi kaplicy, widoczna ściana z oknem wypełnionym witrażem.

Ołtarz w kaplicy

Najmniejszy ołtarz w kościele znajduje się w kaplicy północnej (dawnej zakrystii) przy prezbiterium. Jest poświęcony Matce Bożej Nieustającej Pomocy. Został zaprojektowany przez architekta kościoła Stanisława Majerskiego, a wykonany przez Wołoszyńskiego i Krupińskiego w 1913r. Był to pierwszy ołtarz w nowym kościele, jedyny zrobiony przed pierwszą wojną. Neogotycki ołtarz z drewna polichromowanego i pozłacanego, wym. ok. 3 x 2 m. Ołtarz ma formę tryptyku z zamykanymi skrzydłami, umieszczonego na wysokiej ozdobnej predelli i zwieńczonego ażurowym maswerkiem, z którego „wyrasta” krzyż łaciński. W środkowym polu ołtarza, wokół obrazu, prostokątne dekoracyjne obramienie z wąskimi płycinami. Pośrodku skrzydeł bocznych tryptyku w medalionowych płycinach obrazy malowane farbą olejną na desce z postacią św. Kingi (na lewym skrzydle) i św. Kazimierza (na prawym skrzydle). Obydwa zostały wykonane w pracowni Józefa Muellera w Monachium, podobnie jak oleodruk Matki Bożej Częstochowskiej znajdujący się na zasuwie ołtarza.

Obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, 1912 r., mal. nieznany, płótno/olej. Obraz sprowadzony z Rzymu w lipcu 1912r. został 28 września 1913r. uroczyście umieszczony w ołtarzu i ozdobiony koronami z pozłacanego srebra, poświęconymi przez Papieża Piusa X.

Obraz Matki Bożej Częstochowskiej, 1912 r., pracowania Józefa Mullera, płótno/olej.

Ambona, neobizantyjska, 1913 r., pracownia Piotra Wołoszyńskiego w Kańczudze, drewno polichromowane, pozłacane, wys. ok. 6,5 x 1,3 m. Zawieszona przy północnej ścianie nawy z wejściem w grubości muru pomiędzy łukiem tęczowym a pomieszczeniem dawnej zakrystii, obecnie kaplicy z ołtarzem Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Pięcioboczny, profilowany korpus ze zwisem zakończonym szyszką, ażurowym fryzem arkadowym przy dolnej krawędzi ścianek. Profilowany wąski gzyms. Boczne ścianki oddzielone od siebie wąskimi kolumienkami, wewnątrz płyciny zamknięte półłukiem, wpisane w płyciny prostokątne, z płaskorzeźbami – postaciami świętych (od lewej): Jana Chryzostoma, Alfonsa, Augustyna, Hieronima i Piotra. Zaplecek z płycinami w formie romańskiego okna dwudzielnego z rozetami. Na drzwiach umieszczono dwie tablice z przykazaniami. Baldachim pięcioboczny z wieżyczkami na narożnikach i ażutowym fryzem maswerkowym. Podniebie baldachimu jest ozdobione 6-płatkową rozetą, w której środku umieszczona jest rzeźbiona gołębica symbolizująca Ducha Świętego. Szczyt w formie architektonicznej wieżyczki, na której stoi rzeźba Chrystusa Dobrego Pasterza z laską pasterską w prawej ręce i owieczką na ramionach.

Chrzcielnica, neogotycka, 1913 r., pracownia Wojciecha Samka w Bochni, drewno polichromowane, pozłacane, wym. ok. 260 x 80 cm średnicy czaszy, średnica podstawy 130 cm. Odpowiednikiem ambony jest usytuowana przy przeciwległym południowym filarze chrzcielnica. Podstawa ośmioboczna, dwustopniowa. Dół stanowi rzeźba stojącego anioła w pastelowych szatach z okazałymi skrzydłami i uniesionymi rękami. Czasza ośmioboczna (w środku pobielana miednica żelazna) z płycinami na płaszczyznach, motywem fryzu arkadowego, profilowaniem w górnej części. Pokrywa ośmioboczna o bokach wklęsłych, na dolnej krawędzi ażurowy fryz z motywu lilijek. Na zwieńczeniu pokrywy grupa rzeźbiarska – Chrzest Chrystusa.

Rzeźba – Grupa Pasyjna, rokoko, 1742 r., na belce tęczowej, drewno polichromowane, wym. ok. 280 cm wysokość figur. Krzyż o ramionach zakończonych trójlistnie, z 12 falistymi wydatnymi promieniami od skrzyżowania jego ramion. Rzeźby pochodzą ze starego kościoła. Przy ponownym montażu w nowym kościele konieczne było wykonanie nowego krzyża (wykonał go w 1911 r. Kazimierz Krygowski z Błażowej), nowej belki, a także postumentów pod figury stojące pod krzyżem. Rzeźby Pasji tworzą wyjątkową harmonijną kompozycję. Szczupłe ciało Chrystusa z silnie wygiętymi nogami. Perizonium z guzem przy prawym biodrze, wachlarzowo rozłożone fałdy zwisu. Głowa silnie przechylona na prawą stronę, oczy zamknięte. Na obu ramionach pukle włosów. Palce dłoni zwinięte. Banderola pionowa, falista z napisem INRI. Matka Boża Bolesna stojąca po prawej stronie Jezusa, lewą dłonią ociera łzy, prawa dłoń na wysokości piersi. Ubrana w suknię o wąskich, marszczonych poprzecznie rękawach, płaszczu o bogatym udrapowaniu zawiniętym wokół pleców i pod prawym przedramieniem. Na głowie biała chusta. Maria Magdalena klęcząca po lewej stronie krzyża, obejmująca jego drzewo. Długie włosy, suknia przewiązana w pasie, płaszcz owinięty wokół bioder. Św. Jan stojąca za Marią Magdaleną z tułowiem odchylonym do tyłu, twarz skierowana w stronę Jezusa. Ubrany w bogato udrapowaną suknię i płaszcz zawinięty wokół obu ramion. Lewa dłoń na wysokości pasa, prawa ugięta, wysunięta ku przodowi.

Rzeźba św. Barbara, barok, pocz. XVIII w., wyk. w Przeworsku, drewno polichromowane, wym. 162 cm. Stojąca w lekkim pontrapoście na podstawie w formie wypukłego małego wzgórka. Ubrana w suknię przepasaną sznurem o długich, wąskich rękawach, na ramionach płaszcz zawinięty wokół prawego łokcia. W lewej ugiętej ręce trzyma kielich, w prawej trzyma liść palmowy. Stopy bose. Na głowie ażurowy diadem. Włosy spięte, twarz o pociągłych rysach, wydatnych policzkach i wypukłym wysokim czole (zwężenie skroni).

Rzeźba św. Piotr, barok, pocz. XVIII w., wyk. w Przeworsku, drewno polichromowane, wym. 167 cm. Rzeźba była umieszczona w 1711 r. w nowym wielkim ołtarzu starego kościoła. Stojący w lekkim kontrapoście na podstawie w formie wypukłego małego wzgórka. Ubrany w suknię przepasaną sznurem o długich, wąskich rękawach, na ramionach płaszcz zawinięty wokół lewego łokcia. W lewej ręce trzyma otwartą księgę, w prawej klucze. Bose stopy. Włosy kręcone, krótkie, zarost o kręconych puklach. Twarz szczupła o pociągłych rysach, wydatnych policzkach i wypukłym wysokim czole (zwężenie skroni).

Prospekt organowy, neogotycki, 1933 r., drewno polichromowane, wym. 450 x 400 x 187 cm. Prospekt architektoniczny, jednosekcyjny, dziewięcioosiowy, dwuwieżowy o segmentach piszczałkowych w kształcie arkad ostrołukowych z dekoracją maswerkową. Dwie najwyższe wieżyczki wysunięte półkoliście do przodu, zwieńczone wydatnymi pinaklami z kwiatonami i żabkami. Pięcioosiowa sekcja środkowa nieznacznie cofnięta i obniżona w stosunku do sekcji bocznych. Na osi głównej tej sekcji wieża i segmenty skrajne ujęte lizenami, w górnej partii fryz z ażurową wicią akantu. W centrum zwieńczenia, na osi środkowej niskiej wieżyczki rzeźba stojącego anioła z rozłożonymi szeroko rękami i uniesionymi ku górze skrzydłami.

Organy, 1933 r., Opus nr 2605 firma Braci Rieger – Karniov (Czechy) wówczas nazywany po niemiecku Jaegerndorf. Organy z kukułką: głosy – 10, klawiatury – 1 + P, traktura gry i rejestrów – pneumatyczna. Instrument posiada 1 manuał i pedał. Zainstalowana jest dmuchawa elektryczna i urządzenie do kalikowania. Skala klawiatur: manuał C-f³, pedał C-d¹. Kolejność głosów oryginalna. Dyspozycja organów: manuał: 3 – vax coelestis 8’, 4 – salicjonał 8’, 5 – bourdon 8’, 6 – flet minor 8’, 7 – pryncypał 8’, 8 – dolce 4’, 9 – oktawa 4’, 10 – mikstura 2 chór., 11 – M 4’ (superoctaw); manuał: 1 – cello 8’, 2 – subbas 16’, 12 – M/P. Registry zbiorowe: piano, mezzoforte, forte (tutti).

Monstrancja z oprawą, klasycyzm, 1 połowa XIX w., mosiądz pozłacany, odlew. Wysokość 67 cm. Stopa owal 23,5 x 20 cm Wypukła stopa na profilowanym cokole z puklowym motywem sznurowym. Płaszcz stopy podzielony na cztery pola z rozszerzającymi się wstęgami z motywem sznura i kwiatu wewnątrz. W polach cztery owalne medaliony w których przedstawienia czterech ewangelistów. Wokół ornamenty – kłosy zbóż i winne grono (na przemian). Nodus wazowany. Pod glorią motyw liści. Gloria promienista, owalna, wokół owalnej puszki. Promienie o złączonych wiązkach, wklęsło – wypukłe. Na tle promieni ażurowy wieniec z motywem wici roślinnej, różyczek, kłosów, rogów obfitości. Po bokach dwa anioły, w dole motyw Arki Przymierza, w górze plakietka z półpostacią Boga Ojca, nad którym spłaszczony baldachim z lambrekinem. Wokół glorii, pomiędzy wieńcem a promieniami, na sprężynkach ruchome kłosy zbóż, w szczycie glorii mały krzyżyk na kulce. Oprawa monstrancji tekturowa, obita skórą, wewnątrz wyłożona filcem na zewnętrznych płaszczyznach ozdobiona owalnymi fragmentami kurdybanu o motywie kwiatowym, częściowo pozłacanym.

Stacje Drogi Krzyżowej, neoklasycyzm, 1912 r., dąb politurowany, płótno/olej, wym. ok. 79 x 48 cm, z ramą 105 x 73 cm. Obrazy zostały namalowane przez Jana Tabińskiego z Rzeszowa, a ramy wykonał Marcin Kołodziej z Futomy. Wielofigurowe kompozycje o prawidłowo oddanych proporcjach, dość statyczne. Kolorystyka pastelowa, chłodna. We wszystkich obrazach odpowiednie wykorzystanie tych samych barw: błękit, złamana czerwień, brąz, sepia, biel, zabrudzona zieleń, pomarańcz, odcienie różu i fioletu. Rama drewniana, profilowana, zwieńczony łacińskim krzyżem, pod którym numer stacji cyframi rzymskimi. Po sześć stacji usytuowano na południowej i północnej ścianie korpusu kościoła, a dwie na ścianie zachodniej przy obu drzwiach bocznych.

Krzyż procesyjny, neobizantyjski, 1920 r., wyk. Piotr Wołoszyński, drewno polichromowane, politurowane i pozłacane. Ramiona krzyża zakończone trójliściem wpisanym w kwadraty. Od skrzyżowania ramion faliste promienie glorii. Szczupłe ciało Chrystusa z silnie ugiętymi nogami i tułowiem skręconym w literę „S”. Perizonium na sznurze, z wachlarzowo ułożonymi fałdami zwisu i pozłacaną bordiurą. Banderola z napisem INRI pionowa, falista, zawieszona na jednym gwoździu.

Krucyfiksy przy wejściu głównym, neogotyk, 1913 r. pracownia Piotra Wołoszyńskiego, drewno polichromowane, wym. 150 x 70 cm. 2 szt. umieszczone pod chórem nad kropielnicami. Krzyż o ramionach zakończonych trójliściem. Ciało Chrystusa szczupłe, proporcjonalnie zbudowane. Perizonium długie, nieco powyżej kolan zawinięte na prawym biodrze z rozszerzającym się zwisem. Ramiona wysoko uniesione. Pukle włosów na obu ramionach. Banderola pionowa wycięta dołem „w ząb”.

Krzyże przy wejściach bocznych, 1914 r., pracownia Piotra Wołoszyńskiego, drewno polichromowane. 2 szt. umieszczone w przedsionkach. Krzyże dębowe wykonał Piotr Szczutko z Futomy, figury Ukrzyżowanego wykonano w Kańczudze, a cierniowe korony pochodzą z Jerozolimy.

Kropielnice, neobarok, 1911 r. wyk. w Krakowie, materiał – czarny marmur. 4 szt. – dwie umieszczone przy wejściu głównym pod chórem (tą od strony południowej ofiarował Jan Osip z Futomy a od strony północnej Michał Drewniak z Futomy) i dwie w przedsionkach.

Rzeźba „Maria i Maria Magdalena pod krzyżem”, wykonana w drewnie przez wybitnego artystę rzeźbiarza i rodaka futomskiego Antoniego Rząsę. Obecnie znajduje się w kaplicy.

Marek Pepek

Opracowano na podstawie dokumentów parafialnych i opisu Magdaleny Licznerskiej-Ławickiej